ทำไมไทยต้องอ้างอิงราคาน้ำมันรถจากสิงคโปร์? กำหนดราคาเองได้มั้ย?

เคยสงสัยมั้ย? “ทำไมราคาน้ำมันรถถึงแพงขึ้นทุกวัน” เป็นเพราะไทยอ้างอิงราคาน้ำมันรถยนต์จากสิงคโปร์ใช่มั้ย? หรือมีเพราะปัจจัยด้านอื่น ๆ ประกอบ แล้วถ้ากำหนดราคาเองจะเป็นไปได้หรือเปล่า เพื่อช่วยให้ราคาน้ำมันหน้าปั๊มถูกลงกว่านี้ ไม่ใช่อัปเดตราคาทีแต่ละวันคนใช้รถอย่างเรา ๆ ต้องใจตุ้ม ๆ ต่อม ๆ ว่าจะแพงขึ้นเท่าไร หากคุณเป็นหนึ่งคนที่กำลังสงสัยในเรื่องนี้ ไปกระจ่างในคำตอบกันเลยดีกว่า

สนใจอ่านแค่บางเรื่อง ก็เลือกได้เลย!

• เรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับ ราคาน้ำมันล่าสุด
• ราคาน้ำมันรถของไทย มีค่าใช้จ่ายอะไรรวมอยู่บ้าง?
• ทำไมไทยต้องอ้างอิงราคาน้ำมันรถจากสิงคโปร์?
• ไทยสามารถกำหนดราคาน้ำมันรถเองได้หรือไม่?
• เทคนิคขับรถประหยัดน้ำมัน ช่วยลดค่าใช้จ่าย

เรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับ ราคาน้ำมันล่าสุด

ก่อนอื่นอยากให้ทำความเข้าใจก่อนว่า ‘ราคาน้ำมันดิบ’ กับ ‘ราคาน้ำมันขายปลีกในประเทศ’ ไม่เหมือนกัน เพราะน้ำมันดิบเปรียบเหมือนวัตถุดิบขั้นต้น ซึ่งต้องนำเข้ามาแล้วเข้าโรงกลั่น เพื่อกลั่นออกมาเป็นน้ำมันที่เราเติมกัน ก็จะเป็นราคาขายปลีกในประเทศซึ่งเป็นสินค้าขั้นสุดท้าย

และเหตุผลที่ทำให้ ‘ราคาน้ำมันรถ’ แพงอยู่ตลอด อาจมีลงมาบ้างนิดหน่อย แต่ก็กลับพุ่งสูงขึ้นในวันต่อมา เป็นเพราะกว่าจะถึงขั้นตอนสุดท้าย ย่อมมีค่าดำเนินการต่าง ๆ มากมาย เมื่อต้นทุนยังคงสูงอยู่ ทำให้ราคาหน้าปั๊มไม่สามารถปรับลงตามเท่ากับราคาน้ำมันดิบได้นั่นเอง

ราคาน้ำมันรถของไทย มีค่าใช้จ่ายอะไรรวมอยู่บ้าง?

ในส่วนของ “​ราคาน้ำมันหน้าปั๊ม” ของแต่ละประเทศล้วนแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับ ‘โครงสร้างราคา’ ที่ภาครัฐเป็นผู้กำหนด ซึ่งของประเทศไทยก็มีโครงสร้างดังต่อไปนี้

1. ราคาหน้าโรงกลั่น (EX-REFIN)

เป็นราคาน้ำมันสำเร็จรูปคิดจากน้ำมันดิบที่รวมต้นทุนการกลั่น ซึ่งราคาหน้าโรงกลั่นของประเทศไทย จะอ้างอิงตามราคาน้ำมันสำเร็จรูปตลาดสิงคโปร์ โดยส่วนที่เป็นราคาน้ำมันดิบจะอ้างอิงตามตลาดดูไบ ปัจจัยดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่า “ราคาน้ำมันดิบ และราคาน้ำมันสำเร็จรูปเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อราคาน้ำมันทุกปั๊ม”

2. ภาษีสรรพสามิต (EXCISE TAX)

เนื่องจากน้ำมันส่งผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม จึงจำเป็นต้องมีการจัดเก็บภาษีสรรพสามิตตามแนวปฏิบัติสากล

3. ภาษีเทศบาล (M.TAX)

การเก็บภาษีเทศบาล เพื่อบำรุงพื้นที่ที่โรงกลั่นตั้งอยู่

4. เงินเข้ากองทุนน้ำมัน (OIL FUND)

กองทุนน้ำมันมีหน้าที่ ‘พยุงราคาน้ำมันรถ’ ให้ไม่ผันผวนมากเกินไป หากน้ำมันแพงก็จะนำเงินจากกองทุนไปอุดหนุนไม่ให้ราคาสูง แต่ถ้าน้ำมันถูกลงก็จะเก็บเงินเข้ากองทุน ซึ่งจะเห็นได้ว่าเงินเข้ากองทุนน้ำมัน ‘อาจ’ มีผลต่อความเคลื่อนไหวของราคาน้ำมันแต่ละปั๊ม (ราคาขายปลีก)

5. เงินเข้ากองทุนอนุรักษ์พลังงาน (CONSV.FUND)

เพื่อใช้รักษาสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมและสนับสนุนการใช้ “พลังงานทดแทน” และเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานทางเลือกมากขึ้น

6. ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% (VAT)

การเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) 7% เป็นภาษีที่ต้องเสียเช่นเดียวกับสินค้าอื่น ๆ

7. ค่าการตลาด (MARKETING MARGIN)

หรือค่าโฆษณา ค่าจ้างพนักงาน ค่าจัดการคลังน้ำมัน ค่าขนส่ง รวมถึงค่าใช้จ่ายในการดำเนินธุรกิจทั้งหมด

ทำไมไทยต้องอ้างอิงราคาน้ำมันรถจากสิงคโปร์?

แม้สิงคโปร์จะเป็นประเทศเล็ก ๆ และไม่มีปริมาณสำรองน้ำมันดิบในประเทศเลย แต่ได้มีการนำเข้าน้ำมันดิบเข้ามากลั่นเป็นน้ำมันสำเร็จรูป แล้วส่งออกไปขายแทน จน “สิงคโปร์เป็นประเทศผู้ส่งออกน้ำมันสำเร็จรูปรายใหญ่ที่สุดในทวีปเอเชีย”

โดยในปี ค.ศ.2020 สิงคโปร์มีมูลค่าส่งออกน้ำมันสำเร็จรูปมากถึง 972,000 ล้านบาท จัดอยู่ในอันดับที่ 4 ของโลก เป็นรองเพียงแค่ประเทศสหรัฐอเมริกา รัสเซีย และเนเธอร์แลนด์เท่านั้น ปัจจุบันสิงคโปร์มีกำลังกลั่นของโรงงานรวมกว่า 1.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน ซึ่ง ‘มากกว่า’ กำลังการกลั่นรวมทั้งหมดของประเทศไทยที่ 1.2 ล้านบาร์เรลต่อวัน

นอกจากนี้ประเทศสิงคโปร์ยังมีโรงกลั่นขนาดใหญ่หลัก ๆ อยู่ 3 แห่ง ดังนี้

1. โรงกลั่นของ ExxonMobil มีกำลังการกลั่น 605,000 บาร์เรลต่อวัน
2. โรงกลั่นของ Royal Dutch Shell มีกำลังการกลั่น 500,000 บาร์เรลต่อวัน
3. โรงกลั่นของ Singapore Refining มีกำลังการกลั่น 290,000 บาร์เรลต่อวัน

เมื่อเป็นแบบนี้แล้วทำให้ปัจจุบันประเทศสิงคโปร์กลายเป็น “ตลาดที่มีบริษัทและผู้ค้าน้ำมันจำนวนมากกว่า 300 ราย” รวมถึงมีการตกลงซื้อขายน้ำมันปริมาณมหาศาล ทำให้ไม่มีผู้ซื้อหรือผู้ขายรายใดรายหนึ่ง สามารถเข้ามาแทรกแซงหรือมีอิทธิพลเหนือราคาตลาดได้

ไทยสามารถกำหนดราคาน้ำมันรถเองได้หรือไม่?

ด้วยความที่ประเทศไทยใช้การค้าขายน้ำมันด้วยระบบเสรี หากกำหนดราคาน้ำมันที่หน้าโรงกลั่นเอง อาจทำให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมาได้ ดังนี้

1. กรณีที่รัฐบาลกำหนดราคาต่ำกว่าสิงคโปร์

โรงกลั่นจะส่งออกน้ำมันไปขายที่ประเทศสิงคโปร์ เนื่องจากได้ราคาที่สูงกว่า หรือผู้ค้าน้ำมันก็จะซื้อน้ำมันจากโรงกลั่นไทย ไปขายต่อในประเทศสิงคโปร์ ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาน้ำมันขาดแคลนในประเทศได้

2. กรณีที่รัฐบาลกำหนดราคาสูงกว่าสิงคโปร์

ผู้ค้าน้ำมันในประเทศก็จะไม่ซื้อน้ำมันจากโรงกลั่น และหันมา ‘นำเข้า’ น้ำมันสำเร็จรูปจากสิงคโปร์แทน แบบนี้จะทำให้ประเทศไทยสูญเสียเงินตราต่างประเทศ จากการนำเข้าน้ำมันสำเร็จรูปโดยไม่จำเป็น

นอกจากนี้อาจส่งผลให้โรงกลั่นขาดรายได้ รวมถึงขาดกำไรที่จะนำไปพัฒนา ลงทุน และจ้างงานภายในประเทศ แน่นอนว่ามันจะส่งผลเสียต่อเศรษฐกิจในภาพรวมเช่นกัน

ทั้งหมดนี้จึงตอบคำถามได้ว่า “ประเทศไทยไม่สามารถกำหนดราคาเองได้” ด้วยเหตุผลที่ว่าน้ำมันเป็นสินค้าโภคภัณฑ์ ในตลาดที่มีความเสรีอย่างประเทศไทย หากขายในราคาที่ต่างกันจะทำให้เกิดช่องโหว่ในการเก็งกำไรของผู้ค้า ที่สามารถเข้าถึงได้หลากหลายตลาด รวมถึงทำให้เกิดปัญหาตามมาอีกมากมาย

เมื่อเรื่องกำหนดราคาน้ำมันเป็นปัจจัยภายนอกที่กำหนดไม่ได้ในมือคุณ เลือกจัดการด้วยตัวเองผ่านการใช้รถให้ประหยัดน้ำมันขึ้นน่าจะง่ายกว่า รวมไปถึงการซื้อประกันรถยนต์ติดไว้เพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายเมื่อเกิดอุบัติเหตุ หมดห่วงเรื่องค่าใช้จ่ายเมื่อเกิดเหตุไม่คาดฝัน แล้วเก็บเงินส่วนหนึ่งไว้เติมน้ำมัน รวมไปถึงใช้เติมเต็มความสุขของเราได้อย่างสบายใจ

สรุปคร่าว ๆ ได้ว่าราคาน้ำมันรถที่ผันผวนอย่างหนักในปัจจุบัน เกิดจากการอ้างอิง “ราคากลาง” ของราคาน้ำมันตอนนี้จากประเทศสิงคโปร์ ซึ่งไทยไม่สามารถกำหนดราคาน้ำมันรถยนต์ เพราะอาจทำให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ตามมาไม่รู้จบ ดังนั้นสิ่งที่แก้ปัญหาได้ดีที่สุดในตอนนี้ คือการคำนวณน้ำมันก่อนออกเดินทางทุกครั้ง เพียงเท่านี้ก็ช่วยลดเซฟค่าใช้จ่ายได้ในระดับหนึ่งแล้ว

สามารถติดตามข่าวสาร สาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพ รถยนต์ มอเตอร์ไซค์ รวมถึงประกันภัยออนไลน์ต่าง ๆ จากรู้ใจได้ที่ Facebook Page: Roojai หรือคลิกที่นี่เพื่อเพิ่มเราเป็นเพื่อนใน LINE ได้เลย (Official Line ID: @roojai)

คำจำกัดความ

สินค้าขั้นสุดท้าย	สินค้าที่ผู้ ซื้อ ซื้อไปใช้เอง โดยไม่ได้นำไปเพื่อใช้ผลิตต่อไปหรือซื้อไปขาย
โรงกลั่น	สถานที่ผลิตและจำหน่ายน้ำมันเชื้อเพลิง
ผันผวน	กลับไปกลับมา, ปั่นป่วน, ไม่แน่นอน
สินค้าโภคภัณฑ์	ผลิตภัณฑ์ หรือวัตถุดิบ ที่ถูกนำไปใช้เป็นส่วนประกอบของการผลิตสินค้าหรือบริการต่าง ๆ มีลักษณะจับต้องได้ สามารถซื้อขายได้ มีคุณสมบัติใช้แทนกันได้อย่างสมบูรณ์ (Fungibility) เป็นสินค้าที่มีมาตรฐานเดียวกันทั่วโลก มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย แม้จะมาจากผู้ผลิตคนละราย
บาร์เรล	หน่วยวัดความจุของของเหลว เมื่อใช้กับการวัดปริมาตรน้ำมันปิโตรเลียม 1 บาร์เรล เท่ากับ 36 แกลลอนในประเทศอังกฤษ ส่วนในประเทศสหรัฐอเมริกา 1 บาร์เรล เท่ากับ 42 แกลลอน