อาการท้องเสียหลังจากดื่มนมวัว คนส่วนใหญ่มักจะเข้าใจผิดคิดกันไปเองว่า สงสัยที่ท้องเสียคงจะเพราะเราแพ้นมวัวแน่ ๆ เลย จริง ๆ แล้วจะบอกว่าถูกก็ไม่เชิง หรือจะบอกว่าผิดก็ไม่ใช่ แต่อาการท้องเสียหลังจากดื่มนมวัว เกิดจากที่ร่างกายของเราไม่ย่อยแลคโตสต่างหาก ซึ่งในนมวัวนอกจากจะมีโปรตีน แคลเซียม วิตามินแล้ว มันยังมีแลคโตสอยู่ด้วย
- ดื่มนมแล้วท้องเสีย ใช่แพ้นมวัวหรือเปล่า?
- แพ้แลคโตส VS แพ้นมวัว ต่างกันยังไง?
- การแพ้แลคโตส เกิดจากอะไร?
- การแพ้แลคโตสมีวิธีรักษายังไง?
- ถ้าดื่มนมวัวไม่ได้เลย ทำไงดี?
- อาหารทางเลือกสำหรับคนแพ้นมวัว มีอะไรบ้าง?
วันนี้ รู้ใจจะมาอธิบายถึงภาวะการย่อยแลคโตสบกพร่องหรือแพ้แลคโตสที่ไม่ใช่อาการแพ้นมวัว และในคนที่ดื่มนมวัวแล้วท้องเสีย จะมีวิธีดื่มนมวัวแบบไม่ท้องเสียได้หรือไม่
ดื่มนมแล้วท้องเสีย ใช่แพ้นมวัวหรือเปล่า?
ก่อนอื่นเราต้องรู้จักอาการแพ้น้ำตาลแลคโตส (Lactose intolerance) หรือการขาด/พร่องเอนไซม์แลคเตส (Lactase deficiency) ซึ่งไม่ใช่การแพ้นมวัว แต่มันเป็นอาการไม่พึงประสงค์หลังจากที่รับประทานนมวัวเข้าไปเท่านั้น เป็นอาการที่บ่งบอกว่าร่างกายมีภาวะการย่อยแลคโตสผิดปกติ น้ำตาลแลคโตสเป็นน้ำตาลที่พบได้มากในน้ำนมของสัตว์ที่เลี้ยงลูกด้วยนม โดยในน้ำนมจากแม่จะมีน้ำตาลแลคโตสสูงร้อยละ 7 ส่วนน้ำนมจากวัว แพะ แกะ และอูฐจะมีอยู่ร้อยละ 4
โดยน้ำตาลชนิดที่มีโมเลกุลใหญ่ก่อนจะถูกดูดซึมเข้าสู่ผิวเยื่อบุผนังลำไส้ โมเลกุลพวกนี้ต้องผ่านการย่อยด้วยเอนไซม์แลคแตส (Lactase) ซึ่งน้ำย่อยจะสร้างจากเยื่อบุผนังลำไส้เล็กเท่านั้น ปกติทารกที่ต้องดื่มนมเป็นอาหารหลัก จะมีปริมาณน้ำย่อยแลคเตสออกมามาก แต่เมื่อโตขึ้นและสามารถรับประทานอาหารอย่างอื่น ๆ ได้ร่างกายจะผลิตน้ำย่อยแลคเตสลดลง แต่ก็ยังเพียงพอสำหรับการย่อยจึงไม่เกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ
แพ้แลคโตส VS แพ้นมวัว ต่างกันยังไง?
อาการแพ้แลคโตสเป็นยังไง?
อาการแพ้แลคโตสจะมีอาการรู้สึกอืด แน่นท้องจากก๊าซ ผายลมบ่อยหรือมีเสียงลมในช่องท้อง ปวดท้องแถวแนวสะดือ หรือท้องน้อย คลื่นไส้ อาเจียน มักจะพบอาการนี้ในเด็กโตและวัยรุ่น ถ่ายเหลวเป็นน้ำและมีฟอง
อาการแพ้นมวัวเป็นยังไง?
การแพ้นมวัว อาการจะรุนแรงกว่าการแพ้แลคโตส โดยเกิดจากร่างกายภูมิคุ้มกันของร่างกายมีปฏิกิริยาต่อโปรตีนในนมวัว มีอาการดังนี้
- ผิวหนัง – มีผื่นแพ้นมวัวเป็นผื่นลมพิษ เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังบวมฉับพลัน ผื่นผิวหนังอักเสบภูมิแพ้
- ระบบทางเดินหายใจ – น้ำมูกไหล ไอแห้งๆ คัดจมูก หายใจมีเสียงหวี๊ด นอนกรน หอบ และ มีอาการ Heiner Syndrome
- ระบบทางเดินอาหาร – ริมฝีปากบวม อาเจียน ถ่ายเหลวฉับพลัน ถ่ายปนมูกเลือดแบบเรื้อรัง
- อาการแพ้รุนแรง – หากมีอาการแพ้รุนแรง จะเป็นแบบฉับพลันแบบทั่วทั้งตัว
จะเห็นได้ว่า อาการแพ้นมวัวกับอาการแพ้แลคโตสนั้นไม่เหมือนกัน อาการของคนที่แพ้นม อาการจะรุนแรงกว่า
การแพ้แลคโตส เกิดจากอะไร?
การขาดเอนไซม์แลคเตส มีจากหลากหลายสาเหตุ ดังนี้
- ภาวะการขาดเอนไซม์แลคเตสตั้งแต่เกิด – ส่วนใหญ่เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรม
- ภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตสจากความผิดปกติทางพันธุกรรม – เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในคนเอเชีย อเมริกาใต้ อัฟริกัน และอินเดียแดง มักจะแสดงอาการในเด็กโตและผู้ใหญ่
- ภาวะบกพร่องเอนไซม์แลคเตสจากสาเหตุอื่นๆ – เป็นภาวะที่พบได้หลังจากการติดเชื้อ หรือการอักเสบเรื้อรังของลำไส้เล็ก เช่น ภายหลังการติดเชื้อไวรัสโรต้า ซึ่งพบบ่อยได้ในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี โดยไวรัสโรต้านี้จะไปทำลายเซลล์เยื่อบุลำไส้เล็ก ทำให้เซลล์ตายและลอกหลุดไป จึงสร้างเอนไซม์แลคเตสไม่เพียงพอ จึงเกิดภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตส ซึ่งหากหายจากโรคและเยื่อบุลำไส้ซ่อมแซมแล้ว การย่อยแลคโตสจะกลับมาสู่ภาวะปกติได้
การแพ้แลคโตสมีวิธีรักษายังไง?
แพ้แลคโตส กินยาอะไร? คงเป็นคำถามที่หลายคนสงสัยและต้องการหาคำตอบจากในบทความนี้ โดยทั่วไปในคนที่แพ้แลคโตสจะสามารถดื่มนมได้ประมาณครึ่งถ้วย โดยไม่เกิดอาการไม่พึงประสงค์ แต่หากไม่แน่ใจ สามารถทานยาที่มีเอนไซม์แลคเตสก่อนกินนมหรือผลิตภัณฑ์จากนม แต่ก็จะแนะนำให้ผู้ป่วยเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงเสียมากกว่า เช่น
- เลี่ยงการรับประทานอาหารหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากนม
- ให้รับประทานในปริมาณที่น้อยลงกว่าปกติ เช่น เคยดื่มนมเป็นประจำวันละ 1 แก้ว ให้ลองลดปริมาณเหลือครึ่งแก้ว และค่อย ๆ เพิ่มปริมาณ
- เลือกรับประทานอาหารที่มีแลคโตสในปริมาณที่น้อยหรือไม่มีส่วนผสมของแลคโตสเลย เช่น นมถั่วเหลือง นมพร่องมันเนย โยเกิร์ต หรือผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า Lactose Free
ถ้าดื่มนมวัวไม่ได้เลย ทำไงดี?
ไม่ว่าจะแพ้นมวัวหรือแพ้แลคเตส หากไม่สามารถดื่มนมวัวได้ สามารถหาทางเลือกอื่นๆ มาทดแทนผลิตภัณฑ์จากนมวัว เช่น ชีส โยเกิร์ต แทนการดื่มนมวัวโดยตรง หรือสามารถเลือกดื่มนมอัลมอนด์ นมโอ๊ต หรือนมถั่วเหลืองแทนก็ได้
อาหารทางเลือกสำหรับคนแพ้นมวัว มีอะไรบ้าง?
นมเป็นแหล่งแคลเซียมและโปรตีนที่ดี แต่สำหรับคนแพ้นมวัวหรือมีอาการแพ้แลคโตส ก็ยังมีแหล่งอาหารอื่นๆ ที่สามารถทดแทนแคลเซียมและโปรตีนในนมได้ ดังนี้
- นมทางเลือก – นมถั่วเหลือง นมอัลมอนด์ นมข้าว นมมะพร้าว และนมงา
- อาหารที่มีแคลเซียมสูง
- ผักใบเขียว เช่น บรอกโคลี คะน้า ผักโขม และใบตำลึง
- ปลาตัวเล็ก เช่น ปลาซาร์ดีน ปลาทู ปลาแซลมอน และปลาทูน่า
- เต้าหู้
- งาและธัญพืช เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต และถั่วเหลือง
- อาหารที่มีโปรตีนสูง
- เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู เนื้อไก่ และปลา
- ไข่
- ถั่ว เช่น ถั่วเหลือง ถั่วแดง ถั่วดำ และถั่วลิสง
- เมล็ดพืช เช่น เมล็ดทานตะวัน เมล็ดฟักทอง และเมล็ดเจีย
- ผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เช่น เต้าหู้ เต้าเจี้ยว และน้ำพริกเต้าหู้
อาการแพ้นมวัวและอาการแพ้แลคโตสมีความแตกต่างกัน คนที่แพ้นมวัวไม่ควรกินนมวัวเลย ในขณะที่คนอาการแพ้แลคโตสยังทานได้ แล้วแพ้แลคโตส แก้ยังไง? สำหรับคนแพ้แลคโตสยังอยากดื่มนมวัวอยู่ ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมวัว มีทางเลือกมากมายให้กับผู้บริโภค บางยี่ห้อจะเป็นผลิตภัณฑ์นมที่ปราศจากแลคโตส หรือ Lactose Free ให้ลองสังเกตเครื่องหมาย Lactose Free ตามข้างกล่องผลิตภัณฑ์ นับว่าเป็นอีกทางเลือกหนึ่งให้กับผู้ที่ยังชื่นชอบการดื่มนมวัว
สำหรับคนที่มองหาความคุ้มครองโรคร้ายแรง ที่รู้ใจมีประกันโรคร้ายแรง เจอจ่ายจบ รับเงินก้อนสูงสุด 2 ล้านบาท คุ้มครอง 80+ โรค จาก 4 กลุ่มโรคร้ายแรง รวมมะเร็งทุกชนิด ทุกระยะ กลุ่มอาการทางระบบประสาท โรคหัวใจและหลอดเลือด และภาวะอวัยวะล้มเหลว
สามารถติดตามข่าวสาร สาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพ รถยนต์ มอเตอร์ไซค์ รวมถึงประกันภัยออนไลน์ต่าง ๆ จากรู้ใจได้ที่ Facebook Page: Roojai หรือคลิกที่นี่เพื่อเพิ่มเราเป็นเพื่อนใน LINE ได้เลย (Official Line ID: @roojai)
คำจำกัดความ
| แลคเตส | แลคเตส (Lactase) เป็นเอนไซม์ชนิดหนึ่งที่ร่างกายผลิตขึ้นในเยื่อบุผนังลำไส้เล็ก ทำหน้าที่ย่อยน้ำตาลแลคโตส (Lactose) ซึ่งเป็นน้ำตาลที่พบในนมสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม |
| Lactose Free | นมวัวที่ผ่านกระบวนการย่อยน้ำตาลแลคโตส (Lactose) โดยใช้เอนไซม์ หรือ กรองน้ำตาลแลคโตสออกทั้งหมด ทำให้ผู้ที่แพ้น้ำตาลแลคโตส สามารถดื่มนมประเภทนี้ได้โดยไม่เกิดอาการท้องอืด ท้องเสีย |
