เช็คสัญญาณระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ คุณเสี่ยงป่วยอะไรบ้าง?

หากอยู่ในสนามรบเสื้อเกราะกันกระสุนเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับป้องกันร่างกายจากการถูกยิง คล้ายกับระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเราที่เป็นเหมือนทหารคอยปกป้องร่างกายของเราจากอันตราย ทั้งจากเชื้อโรค ไวรัส เชื้อรา แบคทีเรีย หรือความผิดปกติที่เกิดขึ้นในร่างกาย แต่หากระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ จะเกิดอะไรขึ้นกับร่างกายของเรา โรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันมีอะไรบ้าง วันนี้รู้ใจมีคำตอบให้ในบทความนี้ เพื่อเป็นการป้องกันและระวังกไว้ก่อน

• ภูมิคุ้มกันในร่างกาย คืออะไร?
• ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมีกี่ระบบ?
• จะเกิดอะไรขึ้นหากระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง?
• ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องเกิดจากอะไร?
• รู้ได้ยังไงว่าระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ?
• ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ คุณเสี่ยงป่วยอะไรบ้าง?

ภูมิคุ้มกันในร่างกาย คืออะไร?

ในร่างกายของเรามีระบบภูมิคุ้มกันที่เป็นตัวต้านทานและกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่จะเข้ามาในร่างกาย โดยมีเม็ดเลือดขาวไหลเวียนอยู่ในกระแสเลือดและตามอวัยวะต่าง ๆ เป็นตัวช่วยคุ้มกันและดูแล หากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเราผิดปกติ เกิดภาวะภูมิต้านทานต่ำ หรือภูมิคุ้มกันบกพร่องจะส่งผงให้เชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ สามารถเข้าสู่ร่างกายได้โดยง่าย ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ

ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมีกี่ระบบ?

ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของคนเรามีอยู่ด้วยกัน 2 ระบบที่สำคัญ ได้แก่

1. Innate Immune System

เป็นระบบภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด มีหน้าที่ในการป้องกันสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกายโดยตรง ซึ่งได้แก่ ทางผิวหนัง และเยื่อบุต่าง ๆ ระบบภูมิคุ้มกันจะมีคุณสมบัติเฉพาะตัวที่ช่วยในการป้องกันและกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกจากร่างกายโดยเฉพาะเชื้อโรค ด้วยการทำปฏิกิริยาต่าง ๆ เช่น การผลิตไขมันที่ผิวหนัง น้ำมูก น้ำตา น้ำลาย การไอหรือจาม เพื่อช่วยขับเชื้อโรคออกจากเยื่อบุ และยังช่วยป้องกันการเจริญเติบโตหรือการเพิ่มจำนวนของเชื้อโรค ที่อาจทำให้ร่างกายเกิดการเจ็บป่วย

2. Adaptive Immune System

เป็นระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นภายหลัง ถ้ามีเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ผิวหนัง หรือใต้เยื่อบุซึ่งถือเป็นปราการด่านแรก หากเชื้อเข้าไปแล้วเซลล์ต่าง ๆ ของระบบภูมิคุ้มกัน จะผลิตภูมิต้านทานเพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกจากร่างกาย โดยจะใช้เวลาประมาณ 2-3 วันในการผลิตภูมิต้านทาน ส่วนใหญ่แล้วภูมิต้านทานในร่างกายของคนเราจะอยู่กับเราไปตลอดชีวิต หากพบเชื้อตัวเดิมเข้าสู่ร่างกายอีกรอบ เซลล์ความจำจะสร้างภูมิต้านขึ้นมาเพื่อกำจัดเชื้อโรคออกจากร่างกายก่อนที่จะเกิดการเจ็บป่วย

จะเกิดอะไรขึ้นหากระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง?

ถ้าระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเราบกพร่อง เชื้อโรคต่าง ๆ จะเข้าสุ่ร่างกายได้โดยง่าย ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วย ซึ่งบางกรณีอาจจะเจ็บป่วยหนักกว่าคนที่ภูมิคุ้มกันปกติ และยังอาจก่อให้เกิดโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันอื่น ๆ อีก เช่น กลุ่มของโรคปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ รวมถึงการติดเชื้อบริเวณผิวหนัง เป็นต้น

ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องเกิดจากอะไร?

การที่ระบบภูมิกันบกพร่องมีสาเหตุมาจากทั้งร่างกายของเราเอง รวมไปถึงพฤติกรรมต่าง ๆ ดังนี้

1. พันธุกรรมอาจมีส่วนเกี่ยวข้อง
2. การพักผ่อนไม่เพียงพอ ร่างกายอ่อนเพลียส่งผลให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายต่ำลง
3. ไม่ออกกำลังกาย ทำให้ประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันลดลง
4. เกิดจากอายุ ช่วยเด็กจะมีภูมิต่ำกว่าวัยหนุ่มสาว และผู้สูงวัยจะมีภูมิคุ้มกันในร่างกายลดลงตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น
5. การติดเชื้อไวรัส เช่น HIV อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงได้

จะเห็นได้ว่าความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน มีเพียงอายุและพันธุกรรมที่เกิดจากร่างกาย ส่วนที่เหลือคือพฤติกรรมและการใช้ชีวิต ซึ่งหากคุณเคยมีพฤติกรรมเสี่ยงเช่นนี้มาก่อน และตอนนี้หันกลับมาดูแลสุขภาพร่างกาย มันยังไม่สายเกินไปที่จะกู้ความพังของร่างกายของเราให้กลับคืนมาแข็งแรงได้ และการทำประกันโรคร้ายแรงเอาไว้รับมือการเจ็บป่วย เพื่อช่วยเรื่องค่ารักษาพยาบาล ทีนี้ก็อุ่นใจ ใช้ชีวิตได้เต็มที่เพราะมีประกันคอยคุ้มครอง

รู้ได้ยังไงว่าระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ?

เมื่อระบบภูมิคุ้มกันต่ำลง เราจะสามารถสังเกตอาการได้ ดังนี้

• ตาแห้ง
• เหนื่อยง่าย
• มีไข้ต่ำ
• มีผื่นขึ้นตามตัว
• ปวดหัว ปวดบริเวณข้อ
• มือเย็น ชาตามมือและเท้า
• ผมร่วง ขาดง่าย หรือมีรังแค
• เจ็บป่วยบ่อย

ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ คุณเสี่ยงป่วยอะไรบ้าง?

1. โรคภูมิแพ้ (Allergies)

โรคภูมิแพ้ จะเกิดขึ้นต่อเมื่อร่างกายเกิดการตอบสนองต่อสารที่ไม่เป็นอันตราย เช่น อาหาร เกสรดอกไม้ โดยการหลั่งสารฮีสตามีนที่ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น คัดจมูก จาม หรืออาจมีอาการรุนแรงถึงขั้นหายใจติดขัดและเสียชีวิตได้

2. โรคภูมิแพ้ตัวเอง (Autoimmune Disease)

โรคภูมิแพ้ตัวเอง เป็นโรคที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกันในร่างกายของเรา เกิดการเข้าใจผิดและโจมตีเซลล์ปกติของร่างกายเราเอง ซึ่งมักจะก่อให้เกิดโรคได้หลายชนิด เช่น เบาหวาน รูมาตอยด์ โรคลูปัส หรือโรคเอสเแอลอี (โรคพุ่มพวง)

3. โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง (Immunodeficiency Disease)

หากผู้ป่วยมีอาการโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องนี้ จะทำให้การติดเชื้อยาวนานและรุนแรงทำให้ยากต่อการรักษา โรคนี้มักจะเกิดจากสารพันธุกรรม หรือการติดเชื้อ HIV ที่จะไปทำลายเซลล์เม็ดเลือดขาวในร่างกายและยังเพิ่มโอกาสในการเจ็บป่วยร้ายแรงได้อีกด้วย

4. โรคมะเร็ง (Cancer)

มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งไขกระดูกมัยอิโลมา ซึ่งโรคมะเร็งกลุ่มนี้จะส่งผลต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันโดยตรง

เมื่อทราบความสำคัญของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเรากันไปแล้ว จะเห็นได้ว่าคนที่มีสุขภาพแข็งแรง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ สิ่งเหล่านี้เป็นตัวเสริมสร้างให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเราแข็งแรงมากยิ่งขึ้น ในทางกลับกัน หากคุณมีพฤติกรรมที่ไม่ดูแลตัวเอง สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอลล์ ไม่ออกกำลังกาย นอนไม่เป็นเวลา จนเกิดความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน อีกไม่นานโรคที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกันต่าง ๆ จะตามมาอย่างแน่นอน

สามารถติดตามข่าวสาร สาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพ รถยนต์ มอเตอร์ไซค์ รวมถึงประกันภัยออนไลน์ต่าง ๆ จากรู้ใจได้ที่ Facebook Page: Roojai หรือคลิกที่นี่เพื่อเพิ่มเราเป็นเพื่อนใน LINE ได้เลย (Official Line ID: @roojai)

คำจำกัดความ

โรคพุ่มพวง	คือโรคแพ้ภูมิตัวเองหรือทางการแพทย์เรียกโรค SLE เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่ทำลายเนื่อเยื่อในร่างกายของตัวเอง
เซลล์เม็ดเลือดขาว	เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย มีหน้าที่หลักในการป้องกันและกำจัดเชื้อโรค สารแปลกปลอม และเซลล์ที่เสียหาย
HIV	HIV (Human Immunodeficiency Virus) เป็นเชื้อไวรัสที่ทำลายระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย โดยเฉพาะเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด CD4 หรือ T-cells ซึ่งมีหน้าที่ป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อ และเมื่อทำลายจนมีปริมาณไม่พอ จะทำให้ร่างกายอ่อนแอและเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น