สมุนไพรไทยที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นเหมือนภูมิปัญญาของคนในสมัยนั้นในการหาพืชมารักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ บทความในวันนี้เราจะทำความรู้จัก “รางจืด” สมุนไพรไทยสารพัดประโยชน์ สามารถใช้รางจืดล้างพิษ บรรเทาอาการอักเสบ รักษาโรค เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ใบรางจืดรักษาภูมิแพ้ผิวหนัง และอื่น ๆ ได้อีกด้วย
- รางจืด คืออะไร?
- ประโยชน์ของรางจืดมีอะไรบ้าง?
- สรรพคุณรางจืดต่อการรักษาโรค
- ข้อควรระวังในการใช้รางจืด
- รู้มั้ย? ใครไม่เหมาะกินสมุนไพรช่วยบรรเทาและรักษาโรค?
ปัจจุบันตลอดระยะเวลากว่า 6 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยพัฒนาสมุนไพรไทยให้มีคุณภาพและได้มาตรฐาน เป็นแผนการผลักดันให้สมุนไพรไทยไปไกลระดับโลก จนตอนนี้ประเทศไทยเป็นประเทศที่ส่งออกสมุนไพรเป็นอันดับ 1 ในภูมิภาคเอเชียไปเรียบร้อย โดยมีทั้งหมด 15 ชนิด
- กลุ่ม 1 สมุนไพรที่สามารถนำไปพัฒนาต่อยอดได้ เช่น กระชายดำ ขมิ้นชัน และฟ้าทะลายโจร
- กลุ่ม 2 สมุนไพรที่มีศักยภาพ เช่น บัวบก มะขามป้อม ไพล ขิง กระชาย ว่านหางจระเข้ กวาวเครือขาว มะระขี้นก เพชรสังฆาต กระท่อม กัญชงและกัญชา
ถึงแม้ว่าจะไม่มีชื่อ”รางจืด” อยู่ใน 1 ใน 15 สมุนไพรไทยส่งออกก็ตาม แต่ในอนาคต เชื่อว่ารางจืดและสมุนไพรไทยชนิดอื่นๆ จะเป็นอีก 1 ในสมุนไพรไทยส่งออกด้วยเช่นกัน
รางจืด คืออะไร?
รางจืด คือ สมุนไพรที่อยู่ในวงศ์เหงือกปลาหมอ โดยมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Thunbergia laurifolia Lindl และมีอีกหลายชื่อ ขึันอยู่กับท้องถิ่นที่คนไทยแต่ละพื้นที่จะเรียก เช่น
- กำลังช้างเผือก
- ขอบชะนาง
- เครือเขาเขียว
- ยาเขียว (ภาคกลาง)
- รางเย็น (ยะลา)
- น้ำแน่ (ภาคอีสาน)
- ทิดพุด (นครศรีธรรมราช)
- ดุเหว่า (ปัตตานี)
- ย่ำแย้ แอดแอ (เพชรบูรณ์)
- น้ำนอง (สระบุรี)
ทั้งหมดนี้ เป็นชื่อเรียก รางจืด ในแต่ละภูมิภาคของประเทศ เรามาดูกันต่อว่า ใบ ราก และส่วนต่าง ๆ ของรางจืดมีประโยชน์ในการรักษาโรคอย่างไรได้บ้าง
รู้มั้ย? ใครไม่เหมาะกินสมุนไพรช่วยบรรเทาและรักษาโรค?
สมุนไพรไทย ไม่ว่าสมุนไพรไทยชนิดอื่น ๆ ต่างหรือรางจืดสรรพคุณก็มีมากมาย ทั้งช่วยบรรเทาและรักษาโรค แต่ยาสมุนไพรเป็นยาที่ออกฤทธิ์แบบค่อยเป็นค่อยไป ดังนั้น ในคนที่มีอาการรุนแรง เช่น ปวดหัวรุนแรง ปวดท้องรุนแรง อาเจียน ถ่ายเป็นเลือก ชัก หอบ งูพิษกัด กลุ่มนี้ไม่ควรกินยาสมุนไพร แต่ควรรีบไปพบแพทย์ทันที นอกจากนั้นหากเจ็บป่วยด้วยโรคร้ายแรง โรคมะเร็ง โรคเรื้องรัง และติดเชื้อ สตรีตั้งครรภ์ หรือมีโรคประจำตัว ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้ยาสมุนไพร
โรคร้ายแรงเป็นโรคใกล้ตัวเราที่เกิดขึ้นได้โดยที่ไม่ทันตั้งตัว และสรรพคุณรางจืดและสมุนไพรไทยชนิดอื่น ๆ อาจไม่ได้ช่วยในการรักษาโรค สิ่งที่เราควรทำคือการพบแพทย์และได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง ซึ่งแน่นอนว่าตามมาด้วยค่ารักษาพยาบาลที่ไม่น้อยเลย เพราะโรคร้ายแรงบางโรคต้องใช้เวลาในการรักษานาน อาจนานเป็นเดือนหรือปี ดังนั้นเราต้องมั่นใจว่าในวันที่เจ็บป่วยจะมีค่ารักษาพยาบาลที่เพียงพอ ที่รู้ใจมีประกันโรคร้ายแรง เจอจ่ายจบ รับเงินก้อนสูงสุด 2 ล้านบาท คุ้มครอง 4 กลุ่มโรคร้าย มะเร็งทุกชนิด ทุกระยะ กลุ่มอาการทางระบบประสาท โรคหัวใจและหลอดเลือด และภาวะอวัยวะล้มเหลว
ประโยชน์ของรางจืดมีอะไรบ้าง?
- ใบ เถาและราก สามารถนำมาทำประโยชน์ได้มากมาย เช่น นำมาตากให้แห้งและบด เสร็จแล้วบรรจุลงแคปซูล หรือจะนำมาต้มกับน้ำเพื่อดื่ม หรือนำมาทำเป็นชาชงดื่ม
- นำใบหรือเถาสดประมาณ 10-15 ใบ หรือนำเถาขนาด 10 ซม. มาต้มกับน้ำ 10 ลิตร แล้วใช้อาบใบรางจืด สรรพคุณช่วยแก้ปัญหาโรคผิวหนัง ลดอาการผดผื่นคัน แพ้ โดยให้อาบติด ๆ กันเป็นเวลา 5-7 วัน
- ดอกรางจืด ให้นำมาบดให้ละเอียดแล้วนำไปผสมกับน้ำ แล้วกรองแยกเอากากออกมา น้ำที่ได้จะมีสีม่วงอ่อนหรือสีคราม นำไปทำขนม หรือใช้หุงข้าวก็ได้ หรือนำไปเป็นสีผสมอาหารก็ได้ โดยไม่จำเป็นต้องไปใช้สีสังเคราะห์ให้เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
- การดื่มน้ำรางจืด จะสามารถช่วยแก้ไขคุณไสย หรือยาสั่งมนต์ดำได้ แต่ข้อนี้เป็นความเชื่อส่วนบุคคล ซึ่งคนโบราณเชื่อถือกันมาเเบบนี้
- ใบรางจืดที่ตากจนแห้งแล้ว สามารถนำมาบดและผสมอาหารให้กับสัตว์ได้ เช่น หมู ไก่ จะช่วยสร้างภูมิต้านทานให้กับหมูและไก่ ทำให้สัตว์เหล่านี้มีอัตราการรอดชีวิตสูงหากเป็นโรค
- ทุกส่วนของต้นรางจืด มีสารต้านอนุมูลอิสระมีฤทธิ์ในการกำจัดสารตั้งต้นของเซลล์มะเร็งได้ ช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ ป้องกันเซลล์จากสารพิษ ทำให้ผิวพรรณผ่องใส ชะลอวัย แต่รางจืดไม่ได้ช่วยในการรักษามะเร็งด้วยสมุนไพรไทยชนิดนี้
- ทุกส่วนของรางจืดสามารถนำมาต้มดื่มได้ ใช้แก้พิษยาเบื่อ
- ทุกส่วนของรางจืดนำมาบด ผสมน้ำ และนำไปพอกแผล ระงับอาการปวด ลดบวม กำจัดพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย เช่น งู แมงป่อง ตะขาบ แมงดาทะเล
- ทุกส่วนของรางจืดช่วยลด และกำจัดสารพิษจากพิษเห็ด ทำให้บรรเทาจากอาการพิษเห็ด
- ทุกส่วนออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ และมีส่วนช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาแผล เช่น ไวรัสเริม อีสุกอีใส งูสวัด ด้วยการบดและผสมน้ำเล็กน้อย นำไปพอกบริเวณที่เป็นแผล
- นำมาต้มดื่ม สรรพคุณรางจืดช่วยแก้อาการร้อนใน กระหายน้ำ แก้แฮงค์ สามารถนำไปบำบัดในผู้ป่วยพิษสุราเรื้อรังได้
- นำมาต้มดื่ม สำหรับผู้ที่อยากเลิกบุหรี่
- มีส่วนช่วยขับปัสสาวะ และทำให้เจริญอาหาร ช่วยบรรเทาอาการท้องเสียจากอาหารเป็นพิษได้
สรรพคุณรางจืดต่อการรักษาโรค
- ช่วยปกป้องเซลล์ตับ และไต จากพิษสารเคมีต่างๆ
- รักษาไข้หวัด ติดเชื้อในกระแสเลือด มีฤทธิ์ในการต้านและกำจัดเชื้อโรคบางชนิดในกระแสเลือดได้
- ช่วยลดความดันโลหิต และช่วยปรับระดับความดันหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด และป้องกันไขมันอุดตัน ลดความเสี่ยงชองโรคหัวใจ
- ช่วยกระตุ้นระบบควบคุมความดันหัวใจให้เป็นปกติ ป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง
- แก้ร้อนใน กระหายน้ำ
- ถอนพิษไข้
- ลดพิษจากการดื่มสารพิษ เช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ยาเบื่อ
- ช่วยลด และเลิกการใช้สารเสพติด เพราะรางจืดมีฤทธิ์ต่อระบบประสาท คล้ายสารเสพติดบางชนิด สามารถใช้ในผู้ที่ต้องการเลิกเสพสารเสพติดได้
- ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ควบคุมอาการเบาหวาน
ข้อควรระวังในการใช้รางจืด
รางจืดกินทุกวันได้ไหม? ตอบเลยว่ารางจืดเป็นสมุนไพรเดี่ยว จึงไม่เหมาะนักที่จะกินอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เพราะจะส่งผลต่อตับ ไต และระบบเลือด นอกจากนั้นรางจืดมีข้อควรระวังที่ควรรู้ เช่น สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร และผู้ที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน
ทางที่ดีและปลอดภัยที่สุด คือ หากจะนำมาต้มดื่มควรศึกษาอย่างละเอียดและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนการบริโภคจะดีที่สุด
สามารถติดตามข่าวสาร สาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพ รถยนต์ มอเตอร์ไซค์ รวมถึงประกันภัยออนไลน์ต่าง ๆ จากรู้ใจได้ที่ Facebook Page: Roojai หรือคลิกที่นี่เพื่อเพิ่มเราเป็นเพื่อนใน LINE ได้เลย (Official Line ID: @roojai)
คำจำกัดความ
| ยาเบื่อ | สารพิษที่ใช้ในการกำจัดสัตว์รังควาน เช่น หนู แมลงสาบ กินแล้วทำให้เมาหรือตาย |
| สรรพคุณ | ประโยชน์หรือคุณสมบัติของสิ่งที่เป็นยา |
